اگه تا حالا به استانبول سفر کرده باشی، حتماً می‌دونی از چی حرف می‌زنم؛ از اون لحظه‌ای که توی یکی از کوچه‌های سنگ‌فرش محله قدیمی سلطان احمد، یه گربه بامزه و چاق میاد کنار صندلی کافه‌ات لم می‌ده، انگار که صاحب شهره و تو مهمانش هستی!
من اولین بار که به استانبول رفتم، باورم نمی‌شد چقدر گربه توی شهر هست. نه یکی دو تا، از هر طرف که نگاه می‌کردم یکی روی صندوق مغازه خوابیده بود، یکی وسط پیاده‌رو لم داده بود، یکی دیگه گوشه مسجدی توی آفتاب دراز کشیده بود. انگار این شهر رو با گربه‌ها طراحی کرده بودن. کم‌کم فهمیدم که این فقط یه اتفاق نیست؛ استانبول واقعاً شهر گربه‌هاست. ولی چرا؟
گربه‌ها در قلب شهر؛ مهمان نیستند، صاحبخانه‌اند
قدم زدن در استانبول خیلی زود بهت یاد می‌ده که گربه‌ها توی این شهر نه موجودات خیابانی، بلکه همشهری‌های واقعی هستن.
مردم باهاشون مثل اعضای خانواده رفتار می‌کنن. جلوی در مغازه‌ها براشون ظرف آب و غذا می‌ذارن، توی کتاب‌فروشی‌ها و کافه‌ها کنار قفسه‌ها براشون جای خواب درست می‌کنن و حتی توی مساجد هم کسی مزاحمشون نمی‌شه.
یه بار توی مسجد ایاصوفیه دیدم یه گربه درست وسط صف نماز خوابیده بود و هیچ‌کس حتی صداش نکرد که کنار بره. این صحنه برای من که از کشوری می‌اومدم که حیوانات خیابونی معمولاً با ترس زندگی می‌کنن، واقعاً شگفت‌انگیز بود. توی استانبول گربه‌ها ترسی از انسان‌ها ندارن چون می‌دونن کسی بهشون آسیبی نمی‌زنه.
ریشه‌های تاریخی و فرهنگی عشق ترک‌ها به گربه‌ها
عشق مردم استانبول به گربه‌ها یه پیشینه عمیق داره و از دل تاریخ و مذهب میاد. توی فرهنگ اسلامی که در ترکیه ریشه داره، گربه‌ها حیواناتی پاک و محترم به حساب میان. روایت‌هایی از پیامبر اسلام هست که می‌گن به گربه‌ها علاقه داشت و حتی برای اینکه گربه‌ای که روی لباسش خوابیده بیدار نشه، آستین لباسش رو برید. همین داستان‌ها باعث شدن نگاه مثبتی به گربه‌ها توی فرهنگ ترک شکل بگیره.
علاوه بر این، در دوران امپراتوری عثمانی، گربه‌ها نقش مهمی داشتن. اون زمان گربه‌ها توی کتابخانه‌ها و کشتی‌ها نگهداری می‌شدن تا موش‌ها رو دور کنن و از کتاب‌ها و آذوقه محافظت کنن. با گذشت زمان این رابطه کاری به یه رابطه عاطفی تبدیل شد و گربه‌ها کم‌کم تبدیل شدن به بخش ثابتی از زندگی شهری.
چرا گربه‌های زیادی در استانبول وجود دارد؟
استانبول از نظر شرایط آب‌وهوا و اقلیم، جای خیلی مناسبی برای زندگی گربه‌هاست. زمستون‌های خیلی سخت و طولانی نداره و توی بیشتر روزهای سال گربه‌ها می‌تونن راحت توی خیابون زندگی کنن.
از طرف دیگه، دولت و شهرداری ترکیه هیچ‌وقت سیاست‌های خشن برای کاهش جمعیت حیوانات خیابانی اجرا نکرده. گربه‌ها معمولاً عقیم نمی‌شن و چون غذا و پناهگاه به راحتی براشون پیدا می‌شه، جمعیتشون به طور طبیعی زیاد شده.
اما مهم‌ترین دلیل، خود مردم هستن. مردم استانبول واقعاً به گربه‌ها اهمیت می‌دن؛ براشون غذا می‌ذارن، براشون خونه‌های چوبی می‌سازن و اگه مریض بشن، پیش دامپزشک می‌برنشون. این حس همزیستی باعث شده گربه‌ها توی این شهر احساس امنیت کامل کنن و آزادانه توی خیابون‌ها قدم بزنن.
گربه‌ها؛ نماد جدید استانبول در دنیای مدرن
توی سال‌های اخیر، گربه‌ها حتی به نماد فرهنگی و گردشگری استانبول تبدیل شدن. اگه یه سر به بازارهای سوغاتی بزنی، از ماگ و تی‌شرت گرفته تا کارت‌پستال و مجسمه، همه‌جا طرح گربه می‌بینی.
یکی از معروف‌ترین گربه‌های استانبول، گربه‌ای به اسم «تومبیلی» بود. تومبیلی به خاطر حالت خاص نشستن و خونسردیش معروف شد و عکسش توی فضای مجازی وایرال شد. بعد از اینکه از دنیا رفت، مردم برایش مجسمه‌ای کوچک ساختن و گذاشتن همون جایی که همیشه می‌نشست. این داستان نشون می‌ده گربه‌ها دیگه فقط حیوانات خیابونی نیستن، بلکه تبدیل شدن به نماد شهر و حتی بخشی از برند استانبول.
تجربه شخصی من از گربه‌های استانبول
یکی از لحظاتی که هیچ‌وقت فراموش نمی‌کنم، یه بعدازظهر بارونی بود که توی کافه‌ای کوچک در محله کاراکوی نشسته بودم. داشتم قهوه می‌خوردم و بارون به شیشه می‌خورد که یه گربه خیس از بارون اومد تو، مستقیم اومد نشست روی زانوم و همون‌جا خوابش برد.
صاحب کافه با لبخند گفت: «اینجا همه گربه‌ها مشتری دائمی هستن!»
اون لحظه برام خیلی خاص بود؛ وسط یه شهر شلوغ و توریستی، یه موجود کوچیک اینقدر احساس امنیت می‌کرد که بی‌دعوت بیاد بغلت و بخوابه. اونجا بود که فهمیدم چرا استانبول شهر گربه‌هاست؛ چون مردمش بهشون امنیت، محبت و جا برای زندگی دادن.
جمع‌بندی؛ چرا استانبول شهر گربه‌هاست؟
استانبول فقط به خاطر تعداد زیاد گربه‌ها معروف نشده؛ چیزی که خاصش می‌کنه، رابطه عجیب و دوست‌داشتنی مردم با اون‌هاست.
گربه‌ها در استانبول نه طرد می‌شن، نه ازشون می‌ترسن، نه کسی دنبالشون می‌کنه. برعکس، انگار یه توافق نانوشته بین انسان‌ها و گربه‌ها وجود داره: ما برای هم جا باز می‌کنیم.
ترکیبی از باورهای مذهبی، تاریخ طولانی همزیستی، شرایط مناسب زندگی، حمایت شهروندها و نگاه مهربون مردم باعث شده استانبول به شهر گربه‌ها تبدیل بشه.
اگه یه روز گذرت به استانبول افتاد، حتماً به چشم یه شهروند به گربه‌ها نگاه کن… چون اون‌ها واقعاً صاحب‌های این شهر هستن.
سوالات متداول درباره گربه‌های استانبول
۱. چرا در استانبول گربه‌های زیادی وجود دارد؟
چون مردم استانبول بهشون غذا، سرپناه و امنیت می‌دن، اقلیم برای زندگی‌شون مناسبه و هیچ سیاستی برای از بین بردنشون وجود نداره.
۲. آیا گربه‌های استانبول خانگی هستند یا خیابانی؟
اکثرشون خیابانی هستن ولی مردم مثل حیوان خانگی باهاشون رفتار می‌کنن؛ همیشه غذا، آب و جای استراحت براشون هست.
۳. آیا گردشگران می‌توانند به گربه‌های استانبول غذا بدهند؟
بله، حتی خیلی‌ها از گردشگرا این کار رو می‌کنن. فقط بهتره غذای سالم و مناسب براشون ببرید.
۴. معروف‌ترین گربه استانبول چه نام داشت؟
گربه‌ای به نام «تومبیلی» که به خاطر حالت خاص نشستن و آرامشش معروف شد و مجسمه‌ای به یادش ساختند.
۵. آیا دولت ترکیه از گربه‌ها حمایت می‌کند؟
بله، شهرداری‌ها معمولاً برای گربه‌ها پناهگاه می‌سازن، غذا می‌ذارن و در صورت بیماری درمانشون می‌کنن.
اگه بخوام خلاصه بگم، استانبول شهر گربه‌هاست چون مردمش بلد هستن با مهربونی زندگی کنن. همین مهربونی، این شهر شلوغ رو برای گربه‌ها و برای ما مسافرها، امن و دوست‌داشتنی کرده.
