سپندارمذگان روز عشق ایرانی است که ایرانیان هر ساله این روز را جشن می‌گیرند و به همسران خود هدیه هایی جهت تقدیر می‌دهند. این تاریخ از ایام دور در ایران باستان وجود داشت اما در چند سال اخیر که روز ولنتاین برای مردم ایران مهم شد، عده ای از دوستداران وطن این روز را بعنوان معادل ایرانی ونتناین و روز عشق ایرانی معرفی کرده اند. به همین دلیل اهمیت این روز بزرگ در دهه اخیر بیشتر شده است.
اما لازم به ذکر است که تاریخ این روز بزرگ بسیار قدیمی تر از روز ولنتاین است. این روز به نام های اسپندگان و اسفندگان نیز شناخته می‌شود. این روز در گذشته بعنوان روز بزرگداشت زن و زمین معرفی می‌شده. در ادامه با سیبما همراه باشید تا تاریخ دقیق روز عشق ایرانی 1402 و پاسخ به سوال روز عشق سپندارمذگان چیست؟ را بررسی کنیم.
تاریخ سپندارمذگان 1402
درباره روز دقیق سپندارمذگان، اختلافاتی بین باستان شناسان و مردم وجود دارد. روز دقیق سپندارمذگان در تقویم ایرانیان باستان، 5 اسفند است اما مسئله ای که وجود دارد این است که در گذشته روز های تمام ماه های شمسی 30 روز بوده است اما امروزه تغییراتی در تقویم ایجاد شده است که 6 ماه اول سال 31 روزه شده است. به همین دلیل، عده ای می‌گویند باید از 5 اسفند، 6 روز کم کنیم و 29 بهمن را بعنوان روز سپندارمذگان در نظر بگیریم.
امروزه اکثریت افراد روز 29 بهمن را بعنوان روز سپندارمذگان می‌شماسند اما ما توجه به اینکه کلمه سپندارمذگان یا معادل آن اسپندگان از ماه اسفند برگرفته شده است، به نظر 5 اسفند روز درست تری برای این جشن بزرگ ایرانیان می‌باشد.
روز عشق سپندارمذگان چیست؟
جشن اسفندگان یا جشن سپندارمذگان، یک جشن مهم در تقویم ایران باستان است که به مناسبت گرامیداشت زن، زمین و عشق برگزار می‌شود. این جشن در روز پنجم اسفند ماه، معادل ۵ اسفند گاهشمار یزدگردی و ۲۹ بهمن ماه گاهشمار کنونی برگزار می‌شود. ریشه‌های این جشن به دوران شاهنشاهی هخامنشیان باز می‌گردد. از آثار ابوریحان بیرونی معلوم است که ایرانیان باستان پنجم اسفند را به عنوان روز مقدسی برای احترام به زنان، زمین و دلدادگان تلقی می‌کردند.
در تقویم ساسانی و نیز تقویم اوستایی جدید، هر ماه شامل ۳۰ روز بوده و به پایان سال ۵ روز اضافه می‌شده است. در این تقویم، هر روز از ماه نه به وسیله اعداد شمارش داده می‌شود، بلکه یک اسم خاص دارد. در زمانی که اسم ماه با نام روز ترکیب می‌شود، مراسم خاصی برگزار می‌شود. به عنوان مثال، روز پنجم هر ماه با نام اسپند شناخته می‌شود و در این روز جشن سپندارمذگان برگزار می‌گردد. این روش نامگذاری برای ۳۰ روز ماه، با وجود داشتن تنها ۳۰ اسم مختلف برای هر روز، با تقویم هجری خورشیدی که ماه‌های ۳۱ روزه دارد، هماهنگ نیست و قابل تطابق نمی‌باشد.
منابع قدیمی از جمله آثار ابوریحان به یادآوری جشنی در روز پنجم اسفند خبر داده‌اند. با توجه به تغییرات در ساختار گاه‌شماری ایرانی و تبدیل شدن شش ماه ابتدای سال به ماه‌های ۳۱ روزه در تقویم خورشیدی، برخی از افراد این جشن را در تاریخ ۲۸ بهمن جشن می‌گیرند، در حالی که دیگران آن را در روز پنجم اسفند برگزار می‌کنند. بر اساس منابع قدیمی و همچنین نامگذاری روزها و ماه‌ها، این جشن به روز اسپند یا پنجمین روز از ماه اسفند اشاره دارد.
در هر ماه، یک بار، نام روز و ماه با یکدیگر تطابق می‌یابد و در همان روز که نام روز با نام ماه همخوانی دارد، مردم مراسم خاصی را برگزار می‌کنند که با نام آن روز و ماه مرتبط است. به عنوان مثال، روز پنجم هر ماه به نام اسپند شناخته می‌شود و در این روز جشن سپندارمذگان برگزار می‌شود.
محمد نجاری، پژوهشگر مطالعات تطبیقی زنان در هنر و ادبیات، نیز در سخنرانی خود با عنوان "سوگ و سورنامه"، با استناد به ابوریحان بیرونی و گُردیزی، تاریخ پنج اسفند را در گاهشمار زرتشتی تایید می‌کند و اظهار می‌کند: "با توجه به گفته ابوریحان، اسپندارمذ ایزد موکل بر زمین و حمایت‌گر و نگهبان زنان نیکوکار و صاحب اخلاق بوده و به همین مناسبت، مردم در این روز، جشنی به نام زنانهٔ «مَردگیران» یا «مژدگیران» برگزار می‌کردند." این جشن به عنوان یک مراسم گرامیداشت به زنان و تقدیر از اختیار آزاد آنان شناخته می‌شده و در روز پنجم ماه اسفند برگزار می‌شده‌است. بنابراین، تاریخ دقیق جشن سپندارمذگان یا اسپندگان یا مردگیران یا مژدگیران، در گاهشمار خورشیدی به ۵ اسفند مصادف خواهد بود.
جشن سپندارمذگان چه روزی است؟
